وسیلهای است که وظیفه دارد، تجهیزات داخل تابلو برق را در برابر جریان اضافه محافظت کند یعنی در صورت ایجاد اضافهبار، جریان مدار را قطع میکند. از این دستگاه میتوان بهعنوان جایگزین بیمتال در کنترل جریان موتوری نیز استفاده کرد. از آنجاییکه در خروجی این دستگاه یک رله قرار دارد و در واقع قطع و وصل بودن این رله نشانگر وضعیت شبکه برق است، به آن ” رله کنترل بار” هم میگویند.
مقایسه کنترل بار و بیمتال:
- بیمتال مستقیماً توسط حرارت خط و بهصورت مکانیکی عمل میکند ولی کنترل بار توسط ترانس جریانی که بر روی هر خط قرار میگیرید(ترانس CT)، جریان مدار را میخواند و در صورت اضافهبار مدار فرمان را قطع میکند به این معنی که اساس کار آن الکترونیکی و بسیار دقیقتر است .
- حرارت محیط روی بیمتال تأثیر میگذارد و میتواند باعث خطا در عملکرد بیمتال شود ولی عملکرد کنترل بار ارتباطی با حرارت محیط ندارد.
مشخصه و ویژگیها :
- جایگزین مناسب و مطمئن بیمتال
- عملکرد الکترونیکی با عمر بسیار زیاد و بدون استھلاک مکانیکی ( برخلاف بی متال)
- دقیق و مطمئن در تمامی شرایط و عدم وابستگی به دمای محیط ( برخلاف بی متال)
- قابلیت تنظیم جریان
- دارای تایمر تاخیر در وصل
- قابلیت تنظیم تاخیر در قطع
- دارای دو حالت عملکرد قفل شونده و اتوماتیک
- نمایش دھنده ی حالت خط قبل از قطع خروجی
- نوع دیجیتال آن دارای نمایشگر جریان ، نشانگر خطا و نشانگر اضافهبار است
در تصویر زیر بخشهای مختلف کنترل بار شیوا امواج را مشاهده میکنید:
طرز کار
رله کنترل بار سه ترانس جریان داخلی داشته که جریان ھر یک از فازها را مانند آمپرمترهای انبری اندازهگیری کرده و با جریان تنظیمشده توسط کاربر مقایسه میکند و در صورت بیشتر شدن جریان ھر خط از مقدار تنظیمشده رله خروجی فعالشده و مدار را قطع میکند. برای زمانی که از این رله برای حفاظت بار موتوری استفاده میشود، جهت افزایش دقت عملکرد و کارکرد صحیح، یک پیچتنظیم زمان تأخیر پیشبینیشده است، تا جریان استارت موتور باعث قطع رله دستگاه نشود.
نحوه ریست کردن
در صورت قطع رله خروجی، باید دستگاه ریست شود. بسته به کارخانه تولیدکننده، معمولا به یکی از سه روش زیر ریست میشود:
- با استفاده از دکمه ریست روی دستگاه
- با قطع تغذیه دستگاه برای چند ثانیه
- ریست اتوماتیک، با اتصال دو ترمینال خاص روی دستگاه برای مدتی معین
مثلا در کنترل بار شیوا امواج با فشار دادن همزمان دکمه های + و – یا یکبار قطع و وصل کردن برق تغذیه، دستگاه ریست می شود. در کنترل بار برنا الکترونیک نیز با فشردن کلید RST یا در صورتیکه ترمینالهای K1 و K2 به هم متصل باشند، پس از بر طرف شدن خطا و گذشت زمان حدود ۵۰ ثانیه دستگاه بهصورت خودکار راهاندازی میشود.
طریقه نصب
این محصول را میتوان را هم برای مدار تک فاز و هم سیستم سه فاز استفاده کرد.
کنترل بار سه فاز:
سه سیم حامل جریان فازها را از سه کانال (سه حفره) روی بدنه عبور داده و ترمینال ھای ١۵ و ١۶ را در مدار فرمان کنتاکتور بهصورت سری قرار دھیم از ترمینال ١٨ میتوان بهعنوان سیگنال هشدار، هنگام قطع استفاده کرد. تغذیه دستگاه نیز به ترمینال مربوطه متصل میگردد.
توجه : جریان AC است و جهت ندارد، بنابراین جھت عبور جریان از داخل کانالها تأثیری در کارکرد دستگاه ندارد.
